Het alternatieve plan van het Baaibuurt Collectief

De meeste bewoners van Baaibuurt-West hebben inmiddels een ontruimingsbrief ontvangen van de gemeente. Zij moeten vertrekken vanwege het nieuwe stadsontwikkelingsplan van de gemeente – er komt een volledig nieuwe wijk. De rafelrand, waar kunstenaars, studenten en vrije vogels een overgetelijk stukje Amsterdam hebben gesmeed, dreigt te verdwijnen. Om het bijzondere karakter van de buurt te behouden en mee te denken over de nieuwe buurt, hebben de bewoners zich verenigd in het Baaibuurt Collectief en een alternatief plan voorgesteld. Nanouk de Jong, een actief lid van het collectief, vertelt ons meer over de visie achter dit plan. Het Sluislab fungeert als het thuishonk van het collectief.

Een alternatief plan voor de Baaibuurt

Op 4 juni presenteerde de gemeente het nieuwe participatieplan voor het stedenbouwkundige plan, waarna het collectief bijeenkwam om na te praten. Nanouk: ‘De gemeente erkent dat er veel doe- en denkkracht is in de wijk. Wij, als huidige bewoners en gebruikers, kunnen goed uiten wat deze buurt uniek maakt. Maar het voelt scheef dat wij in het huidige plan alleen mogen adviseren, in een wijk waar wij straks niet meer mogen wonen of werken.’

Het collectief in drie schrijfsessies aan een nieuw en alternatief plan. Het Sluislab fungeert als thuishonk: een ruimte voor samenkomsten, maar ook een plek waar ze sprekers kunnen uitnodigen rondom een specifiek thema. ‘Ons plan is geen aanvulling op het bestaande gemeentelijke participatieplan, het biedt een kans voor echte co-creatie en gemeenschap-gedreven stadsontwikkeling,’ zegt Nanouk. ‘We willen niet alleen adviseren, maar ook actief meebeslissen en bijdragen aan de ontwikkeling van onze buurt.’

Dit plan richt zich op vier hoofdprincipes:

1. Co-creatie: Samenwerken met de gemeente en andere belanghebbenden om een duurzame en inclusieve ontwikkeling van Baaibuurt-West te realiseren.
2. Right to Challenge: Gebruikmaken van het buurtrecht om alternatieve plannen in te dienen die beter aansluiten bij de behoeften en wensen van onze buurt.
3. Slow Urbanism: Pleiten voor een geleidelijke en gefaseerde stedelijke ontwikkeling om de sociale cohesie te behouden en te versterken.
4. Groene Leefomgeving: Behoud en uitbreiding van groene ruimtes bevorderen om de fysieke en mentale gezondheid van bewoners en omwonenden te verbeteren.

Nanouk vertelt: ‘We hoeven niet per se alles te behouden, want er is verandering, ontwikkeling en verbetering nodig. De waarden die we nu voorop hebben gesteld, ontstonden organisch en zijn punten die vanaf het begin al terugkwamen in gesprekken over het belang van deze buurt.’

Groen, huisvesting en inspraak

Een groene omgeving was een van de eerste wensen. ‘Steeds als we aan bewoners vroegen wat ze het belangrijkst vonden voor de toekomst van de Baaibuurt, werd het behoud van het groen genoemd. We willen de ziel van de wijk behouden en die ook openstellen voor de omliggende buurten. Op hete dagen kunnen we zo bijvoorbeeld de hittestress verminderen voor de hele omgeving.’

Een andere belangrijke pijler is de huisvesting. ‘Er wonen hier nu veel kunstenaars, makers en woonwagenbewoners. Zij vinden het moeilijk om betaalbare huisvesting te vinden in de stad. Wij zien de Baaibuurt als een ideale plek voor de gemeente om daarmee te experimenteren. We zien mogelijkheden in tijdelijke woningen, het combineren van renovatie van bestaande bouw en nieuwbouw, en opties in coöperatieven. Denk hierbij niet alleen aan wooncoöperaties, maar ook aan samenwerkingen op het gebied van energie en werk.’

De gemeente heeft het collectief laten weten dat ze graag de tijd willen nemen voor het plan. ‘Dat klinkt goed, maar dat betekent ook dat ons plan nog niet ter goedkeuring aan de wethouder wordt voorgelegd, terwijl het oorspronkelijke participatieplan al wel wordt uitgevoerd. Wij hopen nog steeds op echte co-creatie en hebben de gemeente daarbij nodig, want zij hebben de expertise en de middelen om onze gezamenlijke plannen uit te voeren.’

Hoe ze zelf hoopt dat de nieuwe wijk eruit komt te zien? Nanouk: ‘Ik heb niet echt een toekomstplaatje in mijn hoofd. Het gaat mij om de ingrediënten die er nodig zijn. Als je vertrouwen hebt in de bewoners en hen de vrijheid geeft om te uiten wat zij nodig hebben, weet ik zeker dat het goedkomt.’

Zelf bijdragen?

Het Baaibuurt Collectief organiseert evenementen en bijeenkomsten, zoals Ons Eilandleven, het Pop-Up BuurtCafé en bijeenkomsten in Pakhuis de Zwijger. Meebouwen aan de toekomst van Baaibuurt-West? Blijf op de hoogte.